Το δίλημμα της φροντίδας έγκειται στην αγωνία και διλημματική κατάσταση στην οποία εισέρχονται συχνά οι φροντιστές ενός άρρωστου ηλικιωμένου. Πολλές φορές έρχομαι αντιμέτωπος με την αγωνία και τα ερωτηματικά τους λόγω της φύσης της εργασίας μου. Συγκεκριμένα συχνά καλούμαι να απαντήσω και να μετέχω σε ερωτήσεις και θέματα που εκφεύγουν της αυστηρά επιστημονικής απάντησης και έχουν προεκτάσεις κοινωνικο-οικονομικές. Στην επίταση αυτού του διλήμματος συμβάλλει και η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας στη χώρα μας. Πάντως είναι πολύ συχνός ο προβληματισμός των φροντιστών για το αν μπορεί να συνεχιστεί επαρκώς η παρακολούθηση και φροντίδα του ασθενούς υπερήλικα στον οικείο του χώρο ή θα ήταν πιο συνετό να μεταφερθεί σε κάποιο ίδρυμα φροντίδας ηλικιωμένων με χρόνιες παθήσεις. Και φυσικά στο ανωτέρω ερώτημα δεν είναι εύκολη η απάντηση καθώς εξαρτάται από πολλές παραμέτρους. Καταρχήν το ρόλο του φροντιστή καλείται να τον υπηρετήσει μια πλειάδα ατόμων, αρχικά μπορεί να είναι η υπερήλικη σύζυγος, μια κόρη ή η νύφη κάποια συγγενής ή τέλος και άτομα εκτός οικογένειας που απλά εργάζονται ως φροντιστές. Σημαίνοντα ρόλο παίζει η βαρύτητα της νόσου με χειρότερες τις νόσους με διαταραχές συμπεριφοράς ή κινητικά προβλήματα.

Οι φροντιστές των ηλικιωμένων αρρώστων πλέον βιώνουν άχθος που επιδεινώνεται προϊόντος του χρόνου. Φορτίζονται συναισθηματικά, οικονομικά και κοινωνικά αφού η ποιότητα της ζωής τους έγκειται στην κατάσταση υγείας του ηλικιωμένου που φροντίζουν. Η στενότητα χώρου και χρόνου περιορίζει εξίσου την κοινωνική και γιατί όχι και την ερωτική ζωή του φροντιστή, ο οποίος συχνά έχει πολλούς ρόλους να διαδραματίσει. Η επιδείνωση του βάρους του φροντιστή συμβαίνει και για τους κάτωθι λόγους:
α) Η τεχνολογική πρόοδος και γενικά η ιατρική έχει βελτιώσει σημαντικά το επίπεδο υγείας και ζωής με αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής των ανθρώπων με συνέπεια την παράταση και της νοσηρότητας των ηλικιωμένων.
β) Παράλληλα η γυναίκα στην εποχή μας είναι εργαζόμενη και δεν είναι περιορισμένη στο σπίτι, επιφορτισμένη με τις οικιακές μόνο εργασίες. Επομένως είναι δύσκολο να ανταπεξέλθει και σε επιπλέον υποχρεώσεις φροντίδας υπερηλίκων.
γ) Ενίοτε τα περιστατικά είναι περίπλοκα με πολλές συννοσηρότητες και ιδιάζοντα προβλήματα και ανάγκες, τα οποία και συχνά αποδιοργανώνουν τον φροντιστή. Η ιατρική παρουσία είναι αναγκαία στο σπίτι τακτικά, στην προσπάθεια επίλυσης των θεραπευτικών προβλημάτων, με συνέπεια την αυτονόητη αύξηση του στρες των φροντιστών.
δ) Οι κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες βοήθειας και υποστήριξης για αυτές τις περιπτώσεις δεν μπορούν να καλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του πληθυσμού με αποτέλεσμα να νιώθουν οι φροντιστές την απόλυτη μοναξιά και έλλειψη στήριξης, και τέλος
ε) η καθιέρωση ιδίως στην ελληνική συντηρητική κοινωνία του κοινωνικού στερεότυπου ότι η γυναίκα- θυγατέρα ενός ζευγαριού αναλαμβάνει και το ρόλο της φροντίδας τους στη συνέχεια. Τα τελευταία χρόνια βάλλεται το εν λόγω στερεότυπο αν και γενικά στον τόπο μας οι οικογενειακοί δεσμοί παραμένουν ισχυροί και οι άτυπες-ανεπίσημες μορφές φροντίδας από την οικογένεια και το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον, παραμένουν οι στυλοβάτες της άσκησης κοινωνικής πολιτικής της υγείας.


Τσαλέρας Γιωργος 
Νευρολόγος, Κέντρου Μέριμνας ΑμΕΑ Βεροιας