Κατά καιρούς έχουν δοθεί αρκετοί ορισμοί στο φαινόμενο της νοητικής υστέρησης στην προσπάθεια να αποδοθούν και να συμπεριληφθούν με σαφήνεια περισσότερες παράμετροι που την αφορούν.
Αυτός ο οποίος επικρατεί στα σημερινά δεδομένα από τον Αμερικάνικο Σύνδεσμο Νοητικής Υστέρησης υποστηρίζει οτι «Η νοητική υστέρηση αναφέρεται στη σημαντικά κάτω του μέσου όρου γενική νοητική λειτουργία, που συνυπάρχει με ανεπάρκεια στην προσαρμοστική συμπεριφορά όπως αυτή εκδηλώνεται κατά την περίοδο της ανάπτυξης». Αποσαφηνίζοντας, η νοητική λειτουργία αναφέρεται στη γενική νοημοσύνη η οποία κρίνεται από ειδικά διαμορφωμένα τεστ, ανεπάρκεια υποδηλώνει αδυναμία του ατόμου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος του σύμφωνα με την ηλικία του. Η μη ικανοποιητική προσαρμοστική συμπεριφορά αναφέρεται στην καθυστέρηση ανάπτυξης βασικών δεξιοτήτων π.χ. βάδισμα, ομιλία, στη δυσκολία μάθησης και κατανόησης στο σχολείο και τέλος στην κοινωνική του συμπεριφορά, η οποία περιλαμβάνει την αυτονομία και την ικανότητα του να ενσωματώνει τους κανόνες που ορίζει η κοινωνία και να συμμορφώνεται σε αυτούς.
Τα αίτια της νοητικής υστέρησης διαχωρίζονται σε γενετικά και περιβαλλοντικά. Τα πρώτα περιλαμβάνουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες, κληρονομικές ασθένειες μεταβολισμού. Τα περιβαλλοντικά αίτια αποτελούνται από αυτά που δρουν κατά την περίοδο της κύησης, κατά τη διάρκεια του τοκετού και κατά την παιδική ηλικία
Η Νοητική Υστέρηση υπάγεται στις παρακάτω κατηγορίες
α)Οριακή, Δείκτης Νοημοσύνης(Δ.Ν. 70-80
β)Ελαφρά ή Ήπια, Δ.Ν.= 50-55 εως 70, άτομα γνωστά ως εκπαιδεύσιμα, ικανά να αυτοσυντηρηθούν πλήρως ή μερικώς
γ)Μέτρια, Δ.Ν.= 35-40 εώς 50-55, άτομα γνωστά ως ασκήσιμα, ικανά να αυτοεξυπηρετούνται εντός προστατευμένου περιβάλλοντος
δ)Σοβαρή, Δ.Ν. =20-25 εως 35-40, απαραίτητη η συνεχής εποπτεία για την εκπλήρωση καθημερινών λειτουργειών
ε)Βαριά, Δ.Ν. κάτω των 20-25,αναγκαία η επιτήρηση και φροντίδα από τους σημαντικούς ανθρώπους τους
Η νοητική υστέρηση είναι μια κατάσταση κατά την οποία η οικογένεια αλλά και οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να φροντίζουν ώστε το άτομο να αναπτύξει στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητές του, που αφορούν στην αυτονομία του, στην κοινωνική του ένταξη, στη δημιουργικότητα του και στην επαφή του με τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του.
Αθηνα Αγγελη
Ψυχολόγος Κεντρου Μέριμνας ΑμΕΑ Βεροιας